Wybrane fragmenty kroniki szkolnej
W listopadzie 1918 ogłoszone zostało Wolne i Niepodległe Państwo Polskie. Ludność miejscowa, wiadomość tą przyjęła ze znaczną radością. W miesiącu tym nastąpił masowy powrót, powołanych mężczyzn na wojnę, przez zaborczą armię austriacką. Na wojnie tej wielu zostało zabitych i zaginionych z tutejszej gminy. Kilku straciło nogi i ręce – wróciwszy jako inwalidzi (...)
W 1920 roku p. Leonard Kulon (...) założył „Koło młodzieży”, skupiając tem samem luzem chodzącą młodzież tak męską jak i żeńską, oczywista poza wiekiem szkolnym będącą. Zorganizował zarazem kurs analfabetów, na który zapisało się 76 osób, między niemi starszych kilkunastu. Praca szła dość szybko naprzód, jednak ciężka zima, tudzież epidemia tyfusu plamistego, jaka w końcu lutego 1920 w szerokich rozmiarach objęła gminę, obniżyła frekwencję tak w kole młodzieży jak i na kursie analfabetów, tak że z początkiem kwietnia została praca na czas nieograniczony zawieszona.
Nauka codzienna w szkole, na skutek zarządzenia lekarza epidemicznego p. Eisnera została w marcu przerwana, ponieważ zaś epidemja rozszerzała się w szczególności w miesiącach wiosennych, przeto w końcu roku szkolnego 1920 szkoła była zamknięta. W skutek epidemiji, wymarło w tym roku około 24 osób i kilka dzieci.
W lipcu 1920 za staraniem przewodniczącego Kółka rolniczego odbył się w szkole tutejszej 3 dniowy kurs rolniczo-
W roku szkolnym 1920/1 nauka codzienna odbywała się już normalnie przez cały rok, zaś ważniejszych wypadków, prócz wizytacji szkoły przez nowomianowanego inspektora szkolnego W. P. Karola Fischera nie było.
W pracy oświatowej pozaszkolnej, brał nadal udział nauczyciel Kulon. W szczególności zorganizował z powrotem Koło młodzieży i kurs analfabetów. W kole młodzieży, pracował rok cały, urządzając kilka przedstawień amatorskich, które zupełnie zadawalająco wypadły, oraz zorganizował w tymże kole chór włościański. Zorganizował on też należycie Ochotniczą Straż Pożarną istniejącą przy Kółku rolniczym, której również był przewodniczącym. Kurs analfabetów, z dodatnim wynikiem ukończyło w tym roku 16 osób.
W tym samym roku (...) zgłosiło się 36 mężczyzn ochotniczo do Wojska Polskiego, by wziąć udział w wojnie bolszewicko-
Rok szkolny 1921/2 z powodu epidemji czerwonki rozpoczął się dopiero w dniu 19. listopada. W miesiącach zimowych, z powodu zbyt niskiej temperatury, bo dochodzącej do -
W listopadzie (...) 1922 roku odbyły się wybory do Sejmu Ustawodawczego. (...) Ludność miejscowa oddawała głosy tylko na listę Nr 1 tj. Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”.
W miesiącu styczniu i lutym nauki codziennej nie było, z powodu częstych i silnych zawieji śnieżnych. Zima ta zbytnio dokuczyła się mieszkańcom tutejszej gminy, gdyż niektóre domy zostały w zupełności zasypane śniegiem. Drogi, które w przeważnej części prowadzą wąwozami, były nieużywane aż do samej wiosny. Roztopy wiosenne nastąpiły dopiero z początkiem kwietnia.
W skutek ciężkiej i śnieżnej zimy, zasiewy (...) w zupełności wyginęły. Z nastaniem wiosny, miejscowi rolnicy zmuszeni byli żyta zaorywać i siać owsy, względnie inne jare zboża. Pszenice, które przetrwały zimę, zostały przed dojrzeniem zniszczone niezmiarką. Skutki nieurodzaju były dotkliwe przez przeciąg lat 2, bo panował w szczególności na przednówkach głód, a było dość takich domów, że w miesiącach wiosennych, jedzono raz na dzień, lub raz nawet na dwa dni. (...)
Rok 1923/4 (...) Przerwy w nauce codziennej były w miesiącu styczniu i lutym z powodu braku opału, tudzież ciężkiej i śnieżnej zimy. I w tym roku dotknęła miejscową ludność klęska nieurodzaju, a w skutkach była nieco gorszą niż w latach ubiegłych. (...)
Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego restryktem z dnia 5. lipca 1924 (...) przekształciło dwuklasową szkołę podstawową w Drohobyczce na czteroklasową z językiem wykładowym polskim. Etat tej szkoły składa się zatem z nauczyciela kierującego i trzech nauczycieli stałych.
Zima tego roku (1924/5) była nadzwyczaj łagodną. Śniegu w ogólności nie było, tak, że prawie całą zimę jeżdżono wozami. Mimo łagodnej zimy, przymrozki trwały dość długo, a roboty wiosenne zaczęto dopiero z końcem marca. Lato natomiast odznaczało się dość niską temperaturą, tudzież obfitymi opadami. W miesiącu czerwcu i lipcu były silne powodzie, a tylko dzięki przeprowadzonej w latach przedwojennych regulacji potoku tutejszego, nie doszło do takich szkód, jakich w innych warunkach spodziewać by się należało. Mimo jednak powodzi i deszczów, urodzaje były pod każdym względem dobre. Toteż mieszkańcy (...) byli w możności wyrównać wszystkie w tym roku zobowiązania, zaciągnięte w latach ubiegłych, na wyżywienie siebie i rodziny.
W roku szkolnym 1925/6 zorganizował kierownik szkoły ponownie Koło młodzieży, gdzie jako przewodniczący wygłosił wieczorami w sali szkolnej cały szereg odczytów z dziedziny przyrodniczo-
W listopadzie 1925 (...) wybudowano na ogrodzie szkolnym dom, który ma być użyty na 4-
Z dniem 1. listopada tegoż roku, przeszedł w stały stan spoczynku kierownik tut. szkoły p. Zygmunt Zapałowicz. (...) Jego obowiązki przejął p. Leonard Kulon.
W nocy z 23 na 24 czerwca 1926, nastąpiło około godz. 11 oberwanie chmury w Drohobyczce i okolicy. Strugi deszczu zalewały ziemię z górą trzy godziny, skutkiem czego potok górski wezbrał tak silnie, że pozrywał mosty, zniszczył prawie doszczętnie roboty regulacyjne potoku w postaci betonowych zaporów i ubezpieczenia faszynowe brzegów, pozalewał przybrzeżne pola, niszcząc zasiewy. Najbardziej ucierpiały (...) Nienadowa i Skopów. (...)
W roku szkolnym 1926/7 utworzono piąty rok nauczania z planem dla szkół siedmioklasowych. Znikoma ilość mieszkańców z zadowoleniem przyjęła podniesienie poziomu szkoły do wiadomości. Objaw ten tłumaczyć należy tylko tem, że zbyt opieszale i pobieżnie wykonywano w latach poprzednich przymus szkolny tak, że z zasady dzieci zostawały zwalniane po 3 najwyżej 4 latach nauki, bądź też całkowicie do szkoły ich nie powoływano. (...) W roku szkolnym 1926/7 na obowiązanych (5 roczników) 305 dzieci, zapisanych zostało 265 dzieci. (...) Rodziców 15. dzieci jako zbyt opieszałych przedłożono Radzie Szkolnej Powiatowej do ukarania za niezapisanie swych dzieci do szkoły.
W miesiącu wrześniu i październiku, panowała wśród dziatwy szkolnej epidemja krztuścu i odry w szczególności na rocznikach niższych tak, że frekwencja obniżyła się w tym czasie o 70%. (...)
Dnia 6 i 9 stycznia 1927 odegrało miejscowe Koło młodzieży wraz z dziatwą szkolną „Jasełka”. Przedstawienie odbyło się w sali szkolnej pod kierownictwem kierownika szkoły Kulona Leonarda. Czysty dochód w kwocie 55 zł 65 gr przeznaczono na urządzenie ruchomej sceny. Odegrane Jasełka wywarły ogromne i dodatnie wrażenie na miejscowej ludności, która z wielkim zadowoleniem opuszczała salę po skończonem przedstawieniu. (...)
Kuratorium OSL rozporządzeniem swem z dnia 15 marca 1927 (...) wyznaczyło dla tutejszej szkoły stopień organizacyjny 6. klasowej z ważnością od 1. września 1927 (...).
Lato 1927 r. obfitowało w znaczną ilość opadów atmosferycznych w połączeniu z gradobiciem. Na ogół rok 1927 był rokiem katastrof i powodzi nie tylko w Polsce ale i innych krajach jak Ameryka – wylewy Misissipi, Czechosłowacji – Łaba, oraz trzęsienia ziemi w Japonii itp. Zaburzenia te, według twierdzeń astronomów, spowodowane zostały licznymi plamami na Słońcu, których maximum przypadło właśnie na rok 1927 i 8.
Rok szkolny 1927/8 rozpoczął się uroczystym nabożeństwem w kościele parafialnym w Dubiecku, w którem jednak młodzież tutejszej szkoły udziału nie wzięła, z powodu ulewnych deszczów w dniu 1 IX tak, że dnia 2 i 3 września nastąpił wylew rzeki Sanu i Wiaru jak również potoku górskiego Drohobyczka. Rzeki te zalały znaczne przestrzenie pól, pozrywały mosty i drogi do tego stopnia, że komunikacja została na znaczny okres czasu przerwaną. (...)
W miesiącu listopadzie 1927 wybuchła wśród młodzieży szkolnej epidemja czerwonki i szkarlatyny tak, że na skutek lekarza powiatowego w Przemyślu, została szkoła zamknięta na przeciąg 2 tygodni. (...)
Kierownik szkoły prowadził zimowy dokształcający wieczorowy kurs dla dorastającej młodzieży z zakresu 7. klasowej szkoły powszechnej, gdzie były wykładane historia i j. polski, geografia i rachunki. Z języka polskiego uwzględniano w szczególności ortografię. Kurs trwał od grudnia do marca włącznie a wykłady wraz praktycznymi zajęciami trwały po 6 godzin tygodniowo. Uczestników było 19. (...)
Dnia 19. marca wzięła tutejsza szkoła wraz z dziatwą szkolną czynny udział w uroczystym obchodzie Imienin Marszałka Józefa Pilsudskiego w Dubiecku, gdzie po nabożeństwie w kościele parafialnym, odbył się pochód manifestacyjny i okolicznościowe przemówienie. (...)
Dnia 27 i 28 kwietnia opadł prawie nad całą Polską pył wulkaniczny w dość znacznej ilości i to do tego stopnia, że dni te były pozbawione światła słonecznego w takiej mierze, jak najbardziej mgliste dni jesienne. Pył ten według instytutu geogr. prof. Romera ze Lwowa miał pochodzić z Ukrainy rosyjskiej, gdzie kilka dni przedtem panował silny orkan. (...)
W dniach 3, 4 i 5 lipca 1928 przeprowadzono wpisy z następującym rezultatem:
Oddział I obowiązanych 165 dzieci zapisanych 112
II -
III -
IV -
V -
VI i VII -
Razem -
W roku szkolnym 1928/9 zorganizowano siódmy oddział, na który zapisało się 28 dzieci w tem 3. z 5. kl. szkoły powszechnej z Jawornika polskiego. (...)
W miesiącu listopadzie przypadła rocznica Dziesięciolecia Niepodległości Państwa Polskiego. Rocznicę tę obchodziła młodzież szkolna wraz z Gronem Naucz. uroczyście w dniach 10 XI i 11 XI. (...)
Zima w tym roku była najmroźniejszą jakiej nie pamiętają najstarsi ludzie. Opady śnieżne dochodziły do 150 cm zaś mrozy w lutym 9, 10 i 11 przekraczały -
W lutym przez dni od 8 do 16 włącznie, z powodu najsilniejszych mrozów szkoła była nieczynna.
Staraniem Inspektora szkolnego (...) zorganizowana została i umieszczona w szkole tutejszej kolonja wakacyjna. Uczestnikami kolonji było 40 chłopców, uczniów szkół powszechnych miasta Przemyśla. Utrzymanie całe było dla uczestników bezpłatne (...) Koszt dzienny 1 osoby wynosił 1,86 zł. (...) Uczestnicy kolonji, tak w dniu przybycia jak również i odjazdu, byli ważeni przez co okazało się, że każdy z nich w dniu odjazdu zyskał minimum 2-
W roku szkolnym 1929/30 do szkoły zapisało się 344 dzieci. Ze względu jednak na mała ilość zapisanych do kl. VII, oddziału tego w tym roku szkolnym nie utworzono. (...)
We wrześniu założona została Szkolna Kasa Oszczędności. (...) W tym roku szkolnym rozwinęła się też Spółdzielnia uczniowska „Kramik szkolny”(...). Z dochodów swych prenumerowała Spółdzielnia przez cały rok pisma dla dzieci: „Płomyk”, „Płomyczek” i „Ilustrację szkolną” przez co wzbogaciła szkołę o 204 obrazów treści historycznej, przyrodniczej i geograficznej. Również wzbogacono bibliotekę uczniowską o 83 dzieła tak, że z końcem roku biblioteka ta (...) rozporządzała 203 dziełami. (...)
Od 20. listopada do końca marca 1930 zorganizował kierownik szkoły dokształcający kurs z zakresu 7. kl. szkoły powszechnej – dla miejscowego Koła młodzieży i dorastającej młodzieży. W kursie tym brało czynny udział 33 słuchaczy. (...)
Jak w roku ubiegłym (...) zorganizowana została przy szkole tutejszej kolonja wakacyjna, a uczestnikami jaj było 60 uczennic szkół powszechnych miasta Przemyśl. (...) Uczestniczki kolonji, przez intensywne odżywianie, zyskały na wadze 2-
Dnia 13 lipca 1931 została nawiedzona Drohobyczka niesłychaną klęską gradobicia, spowodowawszy 100% szkody w plonach. Zostały zniszczone kompletnie zbiory zbóż, okopowe i jarzyny a nawet drzewa nie tylko, że zostały ogołocone z liści, ale połamane zostały gałęzie i dotkliwie uszkodzona kora. Grad bowiem bardzo gęsty, wielkości największego ziemniaka padał ponad 26 minut.
W dniach 8 – 13 grudnia odbył się 2-
Całe lato 1932 roku było bardzo suche i upalne, a pierwszy silniejszy deszcz spadł dopiero z końcem września. Ludność wskutek upałów i braku opadów dotknięta została klęską nieurodzaju w postaci rdzy zbożowej, która z największym nasileniem zniszczyła pszenicę. Plony wskutek tego były tak nikłe, że kopa pszenicy dawała od 5 do 20 kg bardzo nikłego ziarna.
Rok szkolny 1932/3 rozpoczął się nabożeństwem dnia 1 września, jednak dziatwa szkoły tutejszej udziału w nim nie brała z powodu panującej epidemji czerwonki. Szkoła wobec tego była zamknięta do 24 października 1932 włącznie. Epidemją zajętych było 50 domostw z 16 wypadkami śmierci, w tem 11 dzieci szkolnych.
Ogółem do szkoły wpisanych zostało 419 dzieci. Klasy I, II, III – podwójne oddziały.
Od 31. października począwszy, zorganizowany został kurs wieczorowy dla młodzieży pozaszkolnej z zakresu oświaty pozaszkolnej. Kurs (...) objął 23 słuchaczy przeważnie młodzieży zorganizowanej w Kole młodzieży, Ochotniczej Straży Pożarnej i Związku Strzeleckim. Kursy podobne istniały w latach ubiegłych, jednak nie były postawione na stopniu oficjalnym. (...)
Dnia 24 listopada zorganizowano na terenie szkoły szkolne Koło LOP z 70 członkami dziatwy szkolnej. (...)
W dniu 10/6 urządziło Grono nauczycielskie wraz z dziatwą szkolną wycieczkę do Przemyśla i Żurawicy. Wycieczka ta zwiedziła Biuro Rady Szkolnej Powiatowej, (...) Starostwo, Wydział Rady Powiatowej, Komunalną Kasę Oszczędności, przejechała koleją do Żurawicy, zwiedziła zamek przemyski i jego zabytki, Muzeum Ziemi Przemyskiej oraz pamiątkowe kościoły i urządzenia miasta Przemyśla. (...)
Wzorem lat ubiegłych, zorganizowano przy szkole tutejszej dla dzieci szkół powszechnych miasta Przemyśla kolonję wakacyjną (...).
Na rok szkolny 1933/34 zapisanych zostało do wszystkich klas 438 dzieci. (...) W dniu 30. października odbyło się „Święto sadzenia drzew” w którym wziął udział Pan Starosta. (...) Od 15. listopada do 11. grudnia 1933 była przerwa w nauce z braku opału.
W nocy 23. listopada (...) wdarli się do mieszkania kierownika szkoły bandyci (Maczuga i s-
28. stycznia 1934 zorganizowano po raz pierwszy „Wieczór kolęd” (...).
W styczniu 1934 założono w szkole drużynę harcerską (...) od 16. do 19. lutego 1934 przerwa w nauce z powodu wielkich mrozów (...).
W roku szkolnym 1934/35 zapisano 448 dzieci (rzym-
Dnie 13. maja 1935 rano dotarła do szkoły na falach eteru straszna wiadomość, że dusza Pana Marszałka Józefa Piłsudskiego przeniosła się w zaświaty. Szkoła okryła się żałobą. Portrety Pana Marszałka otoczyły czarne wstęgi (...).
Rok szkolny 1937/38 – (...) zapisano 341 dzieci, a to obrządku rzym-
Rok szkolny 1939/40 rozpoczęto 20. listopada nabożeństwem w kościele parafialnym w Dubiecku. W szkole władze niemieckie zakazały wywieszać godła państwowego, portretów, nauczania historii, geografii i w nauczaniu przyrody tych wszystkich działów, które związane są z Polską. Książki z biblioteki uczniowskiej o treści historycznej i krajoznawczej również należy z biblioteki uczniowskiej usunąć i nie używać. Zawiesiły również wszystkie szkolne organizacje. Zapisanych 396 dzieci. Frekwencja w szkole jest bardzo słaba, gdyż dochodzi w niektórych oddziałach zaledwie do 50 %. Ludzie oczekują zmian (...) Zabroniono używania w szkole podręczników szkolnych i pieczęci okrągłej. (...)
Do wojska powołano około 75 chłopów. Większość z nich wróciła do domu; kilku dostało się do niewoli niemieckiej. Sześciu już nie powróci. Ojczyźnie krew, Bogu swe życie ponieśli w dani. Są to:
1. Żurawski Michał s. Antoniego zginął w Torkach k. Przemyśla
2. Żurawski Franciszek s. Szymona zginął w Torkach k. Przemyśla
3. Grzegorzak Karol s. Jana zginął na Westerplatte
4. Żurawski Stanisław
5. Zioło Bronisław s. Wojciecha
6. Osiadły Karol s. Jana. (...)
Na Hucie powstały dwa ogniska czerwonki na którą zmarły 3 osoby. Artykuły pierwszej potrzeby z każdym dniem drożeją. (...) W początkach stycznia spadły wielkie śniegi i nastały mrozy dochodzące do 40º C, wskutek czego naukę przerwano. Szkoła przez całą zimę była prawie pusta (...)
Na wieś nałożono kontrybut zboża 78q. Ponieważ ludność składała opornie, wskutek tego po wsi chodziła rewizja złożona z samych Ukraińców. Niejednokrotnie ludzie przed tą komisją skarżyli jedni na drugich, przez co wyciągali sobie ukryte zboże, czy ziemniaki. (...)
Przez cały miesiąc maj w korytarzu szkolnym wieczorem śpiewała dziatwa szkolna litanię i pieśni do Matki Boskiej. Nabożeństwa prowadził ksiądz Żurawski Franciszek rodem z Drohobyczki. Na majówki prócz dzieci przychodzili też licznie i starsi. (...)
Po rozebraniu Polski w 1939 r. przez Rosję i Niemcy granica między tymi państwami w naszej okolicy została ustalona rzeką Sanem. Niemieckie władze wojskowe uplanowały cały łańcuch umocnień nadgranicznych przebiegających wzgórzami panującymi nad doliną Sanu. (...) W związku z tym w Drohobyczce w 1940 r. wybudowano 1900 m drogi brukowanej na Hutę. Drogę (2,5 m szerokości) budowano pod względem wytrzymałości pod ciężkie pojazdy (...) ¼ kamienia dostarczono koleją do Bachórza z Gór Świętokrzyskich, a z Bachórza autami do Drohobyczki; reszta to kamień miejscowy. Całą pracę wykonywano wyłącznie miejscowymi ludźmi za wyjątkiem kierownika budowy i kierowcy wału – Niemców. (...) Zatrudnionych było 157 robotników i każdorazowo w miarę potrzeby odpowiednia ilość podwód konnych. (...) Stałe porywanie podwód od zajęć polowych do zajęć przy budowie drogi były prawdziwą klęską, co w całej pełni odbiło się na stanie zasiewów ozimych we wsi. Tym bardziej iż musimy podkreślić jeszcze inne świadczenia podwodami przy budowie zasieków, okopów, zwożeniu faszyn i wiele, wiele innych. (...)
Rok szkolny 1940/41. (...) Uczono zaledwie do czwartku 6.9.1940 tj. 4 dni. We czwartek po południu zjechało wojsko niemieckie i rozlokowało się w obu budynkach szkolnych. Wszystkie sprzęty szkolne znalazły się na podwórzu, gdyż stodoła szkolna została zajęta dla koni. Wskutek tego nauka została przerwana. (...) Po dość dużych kłopotach (...) rozpoczęto naukę 13 listopada w budynku pożydowskim na „Wiernikówce”. Budynek posiada dwie małe sale (...) nie mogły one pomieścić dzieci. W związku z tym klasy I-
Niemcy zakwaterowani w szkole przyjechali tu wprost z Francji. (...) W bohaterskich zmaganiach we Francji zlikwidowali wiele sklepów galanteryjnych, bławatnych i z obuwiem. Przez całą jesień koło szkoły odbywały się istne jarmarki. Schodzili się ludzie z okolicy i kupowali ubrania różnego rodzaju, bieliznę, różne materie, swetry, obuwie itp. (...) W listopadzie przyszła druga kompania robocza, rozlokowała się w barakach i na wsi. Wojsko to miało za zadanie budowę okopów, zasieków, gniazd dla karabinów. (...) Oprócz Niemców pracowała miejscowa ludność. Czy deszcz czy nie deszcz była pędzona do roboty. Wyznaczona ilość ludzi i wozów musiała stawić się na rozkaz. Zniszczono wiele zasianych zbóż (...) Z początkiem maja Niemcy opuścili szkołę i baraki. Oba budynki szkolne zostały poważnie zniszczone (...). Wszystkie klasy zostały dwukrotnie pobielone, dopiero rozpoczęła się nauka. (...)
Rok szkolny 1941/42 Dzieci do szkoły uczęszczają bardzo słabo. Odczuwa się we wsi brak obuwia i odzieży. Dzieci do szkoły przychodzą w drewniakach. (...) Z książek w szkole dozwolone są jedynie elementarz do klasy pierwszej i czasopismo wydawane w Warszawie „Ster”. Od 18 października 1941 r. została otwarta I i II klasa na Hucie na Witryłówce (...) Pracę rozpoczęto w bardzo ciężkich warunkach. (...) Zima rozpoczęła się bardzo wcześnie, ludzie nie zdążyli wykopać wszystkich ziemniaków. Już 7 listopada harcowała zadymka śnieżna, a śnieg, który upadł, leżał niemal do maja następnego roku. Dnia 10 listopada była temperatura -
Z powodu braku opału nie było nauki od 14 stycznia aż do 25 marca. We wsi ludzi władze niemieckie cisną kontrybucjami. Ukazało się zarządzenie, że nie wolno używać młynków do mielenia zboża – wszystkie żarna należy znieść do sołtysa. Na wiosnę ludzi gnębił straszliwy głód. Ziemniak był w wysokiej cenie. Zasadzone ziemniaki zgłodniali w nocy wybierali z pól. Ciężka była wiosna i przez to pamiętna.
Rok szkolny 1942/43 rozpoczęto nabożeństwem (...) w miejscowej kaplicy szkolnej. (...) W listopadzie była branka do Niemiec na roboty. (...) Na „dobrowolny” wyjazd z Drohobyczki przypadało 80 osób, które miała wyznaczyć ustalona przez sołtysa komisja (...). Kartę powołania doręczał zaraz goniec wyznaczonej osobie, ta natychmiast miała zgłosić się w urzędzie pracy w Dubiecku. Tam otrzymywała odpowiednie dokumenty, nakazane podwody odwoziły w tym samym dniu do Przemyśla na transport do kolei. Na wezwanie zgłosiła się ok. jedna trzecia wyznaczonych; reszta ukryła się we wsi. Gdy termin „dobrowolnego” zgłaszania się upłynął, zjawiły się wcześnie rano w Drohobyczce dwa auta ciężarowe policji niemieckiej i granatowej (...) i rozpoczęła się łapanka opornych. W przypadku, gdy nie zastali „skazanego” w domu, zabierali w zamian matkę, ojca lub dziadka (...) Delikwentów sprowadzili do szkoły. Nastał sądny dzień w Drohobyczce. Szkoła obstawiona silną strażą niemiecką mieściła w sobie babcie staruszki, matki z dziećmi, różnych podrostków. Wszyscy w przestrachu płakali (...) We wsi panował jeden wielki rwetes. Wszyscy, co mieli trochę sił siedzieli w lasach. (...) Matki nie chciały puścić swoich synów niedorostków, a więc oddzielano przemocą. Szkoła drżała od płaczu. (...) Łapanki powtarzały się. Ogółem z Drohobyczki wywieziono ok. 320 osób. Niemcy gnębili wieś wielkimi kontrybucjami. W wielu domach brakuje chleba. (...) Na wsi brakuje nafty, to też ludzie bardzo mało świecą. Z obuwia na wsi w codziennym użyciu panują wszechwładnie drewniaki. (...) Krowy świnie wszystkie są kolczykowane, dlatego ubój nielegalny ustał. Świń na wsi prawie nie ma. (...)
Dnia 16 maja zmarł proboszcz w Dubiecku ks. Bronisław Jedziniak. (...) Prawie cała Drohobyczka wraz ze szkołą wzięła udział w pogrzebie. (...) W czerwcu przystąpiono do rozbudowy miejscowej kaplicy. (...) Drewno potrzebne do remontu ofiarowała ludność; prócz tego sołtys urządził zbiórkę po wsi. W dniu 4 lipca podano jak wysoki kontyngent ma złożyć Drohobyczka – 500 q zboża chlebowego.(...) Od 3 września szkoła została zamieniona na magazyn zbożowy. Zsypywano zboże z całej gminy, a przede wszystkim z Drohobyczki i Przedmieścia.(...)
Rok szkolny 1943/44 (...) W szkole nie przeprowadzono żadnego remontu. Cały budżet na szkołę wynosił 100 zł – co przeznaczono na miotły. (...) Ponieważ szkoła została zajęta na magazyny zbożowe, nauka odbywała się tylko w budynku drewnianym i na Szlamówce w jednej klasie. 27 października została opróżniona ze zboża. Ściany jedynie omieciono i w takich nadal prowadzono naukę. Po wszystkich ścianach spacerowały sobie wołki zbożowe. (...) Urząd celny przyciska karami tych gospodarzy, u których znalazł zasadzony bakon. Kary są bardzo wysokie, gdyż u niektórych chłopów dochodzą do kilku tysięcy zł. (...) 1q pszenicy kosztuje300 zł. Ogółem jest ukaranych ok. 50 gospodarzy. (...) Z miłym uczuciem przez wiosenne miesiące obserwowali wszyscy odwrót wojsk niemieckich. (...) W pierwszej połowie lipca zwiały urzędy z Dubiecka. Nie chciało się wierzyć, że gestapo już nie ma. Spowodowało to jakieś błogie odrodzenie duchowe. (...) Dnia 26 lipca o godzinie 6 rano przejechały przez Drohobyczkę pierwsze oddziały armii czerwonej. (...) W szkole założono szpital wojskowy. (...) Zmarło sześciu żołnierzy i tych pochowano na cmentarzu na Porębie. (...)
Rok szkolny 1944/45 (...) Nauka idzie bardzo ciężko. Jeśli chodzi o remont, praca skończyła się na gadaniu. (...) Dnia 30 października zjechał do Drohobyczki pułk kawalerii sowieckiej na odpoczynek, który tu przebywał do 17 grudnia 1944 r. Pułkownik wraz z żoną mieszkał w szkole (...) Przez ten czas wieś żywiła ok. 500 koni. (...) W dniu 15 marca została zaalarmowana wieś, że Ukraińcy napadli na Przedmieście Dynowskie (...). Od tego czasu wieś silnie wartuje (...). Inspektorat Szkolny w Przemyślu przydzielił tut. szkole subwencję w wys. 10 000 zł na remont. (...)
Rok szkolny 1945/46 (...) Grono nauczycielskie postanowiło specjalnie zająć się biblioteką szkolną, zdobyć jak największą ilość książek, tak aby każde dziecko mogło czytać książki. (...) W nocach 10, 11, 12 września w stronie południowej i południowo-
Dnia 17 maja gościł w Drohobyczce ks. Biskup Wojciech Tomaka Gromada starała się jak najokazalej przyjąć księcia Kościoła. (...) Kaplica tonęła w zieleni i girlandach przetykanych barwami narodowymi i papieskimi. Do Dubiecka wyjechała banderia na koniach w strojach krakowskich oraz na rowerach. (...) Rzeczywiście wspaniale wyglądał przebarwny korowód. Szwarne chłopaki jak ptaki wprost płynęli na wyczyszczonych koniach. Kolorowe bibułki grały im jak husarzom skrzydła. (...) W kaplicy ks. Biskup odprawił mszę św., wygłosił kazanie, wykomunikował ludzi i wybierzmował (...) Przed kaplicą chłopi poradzili se z Biskupem o pracach w polu, o urodzajach – Biskup zna się, bo przecież syn chłopa. (...)
Dnia 30 czerwca odbyło się referendum ludowe (...) Głosowanie odbyło się w szkole. Dla ochrony Komisji wyborczej w szkole zamieszkała kompania wojska. (...) Przekazanie obowiązków kierownika szkoły przez Wojciecha Malca Franciszkowi Borkowskiemu.
W dniu 3 września 1946 r. jako w pierwszy dzień nauki stawiło się 387 uczniów. (...)
Obawa przed banderowcami zmusiła wioskę do samoobrony, a o broń nie było trudno, gdyż za litr samogonu i kawałek chleba można było nabyć nie tylko ręczny, ale nawet maszynowy karabin. Wieś podzieliła się na dwie części, które na zmianę nocami wartowały, alarmując w razie niebezpieczeństwa. Stan ten trwał bez przerwy do wiosny. W dniu Trzecim Maja tutejsza wioska samorzutnie uroczyście manifestowała swoje uczucia religijne i narodowe. W dniu 4.maja (...) nastąpiła pierwsza olbrzymia pacyfikacja, która objęła tutejszą wioskę wraz z sąsiednimi (...) Pacyfikacji dokonały MO i UB Rzeszów i Przeworsk przy pomocy wojska, które zamykało kocioł. Podobne pacyfikacje, tylko w mniejszym zakresie (...) powtarzały się co kilka tygodni. Miały one na celu likwidację UPA. Doprowadziły one do lęku nie tylko starszych, ale i dziatwę szkolną, która gdy usłyszała warkot motoru, choćby nawet daleko, uciekała i nie przychodziła do szkoły.(...)
W dniu 6 grudnia urządzono w szkole „Mikołaja”. Każde dziecko zostało obdarowane. (...) W dniu 8 grudnia miało miejsce poświęcenie proporca Koła PCK w Oratorium Szkolnym. Poświęcenia dokonał ks. Mucha Józef wikariusz dubiecki. Przemówiwszy do działaczy, gorąco zachęcał do wiernego stania przy hasłach PCK. (...)
25 maja (...) młodzież tutejsza i starsi odegrali 5cio aktową sztukę pt. „Królowa Korony Polskiej czyli Obrazek z Obrony Częstochowy”. Widowisko odbyło się na dziedzińcu szkolnym przy ogromnej liczbie widzów. Dochód wyniósł 25 000 zł. (...) W tydzień potem odegrano sztukę po raz drugi. Dochód z obu występów przeznaczony został na zakup figur św. Teresy i św. Antoniego do Oratorium Szkolnego i farby na nowy ołtarz. (...)
Gromada w tymże roku wiosną została zaskoczona przymusowymi wysiedleniami. W pierwszej racie wyjechało z Drohobyczki trzy rodziny, mając zaledwie dwie godziny czasu na zlikwidowanie gospodarstwa. W tydzień potem odbyło się drugie wysiedlenie (...) W zasadzie miały wyjeżdżać rodziny mieszane (polsko-
Rok szkolny 1947/48 (...) W dniu 8 września odbyło się uroczyste poświęcenie ołtarza w kaplicy (...). 25 stycznia 1948 r. urządzono w tutejszej szkole wieczór kolęd (...) Marzec 10, 11, 12 rekolekcje dla młodzieży szkolnej prowadzone przez katechetę ks. Wierzbickiego. (...) W dniu 1 maja w Dzień Święta Pracy młodzież szkolna wraz z Gronem na zalecenie władz wzięła udział w obchodzie tegoż dnia w Dubiecku. W dniu 2 maja po nabożeństwie urządzono na podwórzu szkolnym poranek z okazji Dnia Oświaty. (...)
Rok szkolny 1948/49 (...) Staraniem nowego Proboszcza odbyły się Misje w tutejszej parafii, które trwały od 28 VIII do 8 IX br. Udział ludności 100 %. (...) Z racji rocznicy bitwy pod Lenino wychowawcy klas wyższych przeprowadzili w dniu 12 X br. 1 godz. pogadankę. W dniu 8 XI w rocznicę Rewolucji Październikowej zapoznano dzieci z celami i skutkami tej Rewolucji. (...) W dniu 9 XII młodzież klas VI i VII wzięła udział w czynie społecznym wykonywanym z okazji Zjednoczenia się Partii Robotniczych, zaś w dniu 15 XII, jako dniu Zjednoczenia odbył się w szkole poranek. (...) W dniu Święta Pracy – 1 Maja młodzież szkolna wzięła udział w obchodach w Dubiecku. (...) W dniu 2 VII przyjechały dzieci szkoły Hoffmanowej z Przemyśla na kolonię letnią. Na kwatery zajęto budynek szkolny. Kolonia trwała do 30 VII br. (...)
Rok szkolny 1949/50 (...) Dnia 5 października odbyła się wycieczka młodzieży klas VI i VII do Przemyśla. (...) Z końcem listopada zorganizowano kurs dla analfabetów. Lekcje odbywały się 3 razy w tygodniu. (...) 21 grudnia, w dzień 70 rocznicy urodzin Stalina został urządzony poranek w szkole (...). Dnia 21 II w związku ze świętem Armii Radzieckiej przeprowadzono po klasach pogadanki, a po lekcjach urządzono poranek. W dniach 2, 3, i 4 kwietnia (...) odbyły się rekolekcje dla dziatwy szkolnej (...) W związku z rocznicą urodzin ob. Bieruta Prezydenta Polski Ludowej odbył się dnia 18 IV 50 poranek przy współudziale przedstawicieli partii PZPR oraz miejscowego społeczeństwa. W związku ze Świętem Pracy (...) już 27 kwietnia udekorowano budynek szkolny tak zewnątrz jak i wewnątrz, a 29 kwietnia odbyła się uroczysta akademia w szkole. W akademii prócz dziatwy szkolnej wzięli udział przedstawiciele partii politycznych, organizacji społecznych i społeczeństwo. 1 maja młodzież szkolna wzięła udział w obchodzie pierwszomajowym w Dubiecku. Dnia 3 maja mimo nakazów młodzież nie jawiła się w szkole. W dniach 4, 5 i 6 maja odbyła się wizytacja szkoły (...). Od 29 czerwca do 20 sierpnia br. budynek szkolny zajęty był na kolonię dzieci szkoły podstawowej im. Hoffmanowej z Przemyśla. (...) W czasie festynu (...) na podwórzu szkolnym został zastrzelony przez władze bezpieczeństwa ob. Józef (...) z Drohobyczki. (...)
Rok szkolny 1950/51 Zapisanych 284 dzieci. (...) 29 listopada br. gościło w Drohobyczce kino objazdowe wyświetlając film pt. „Trzeci szturm”. (...) Dnia 23 lutego po lekcjach odbyła się akademia z okazji 33 letniej rocznicy powstania Armii Radzieckiej. W przeddzień święta Ligi Kobiet przypadającego 8 marca, przeprowadzono pogadanki w klasach na temat związany z rocznicą.
Rok szkolny 1951/52 (...) Na 279 dzieci obowiązanych uczęszczać do szkoły, zapisanych jest 276 (...). Dnia 30 września młodzież kl. VII urządziła zbiórkę na Odbudowę Stolicy. 12 października odbył się poranek z okazji Dnia Wojska Polskiego. Dnia 13. X. odbyło się zebranie reorganizacyjne Koła Przyjaźni Polsko-
Na rok szkolny 1952/53 zapisanych było 253 dzieci (...) W dniu 26 października odbyło się głosowanie do Sejmu Rzeczypospolitej Polski Ludowej. Na 1170 osób uprawnionych do głosowania, głosowało 1135 osób, z czego 1134 głosów oddano na listę Frontu Narodowego, 1 głos unieważniono. (...) W dniu 7 marca 1953 urządzono na terenie szkoły akademię żałobną w związku ze śmiercią J. Stalina. (...)